تشخیص به موقع سرطان

سرطان امروزه نامی آشناست که در پی رشد و تکثیر غیر عادی سلول ها و گسترش آن در سایر نقاط بدن ایجاد می شود. به مجموعه حاصل از این تقسیم ها، تومور یا نئوپلاسم می گویند. سرطان می تواند در هر بخشی از بدن شروع به رشد کند و در صورت عدم اقدام به درمان پیشرفت کرده و به سایر قسمت های بدن نیز سرایت کند. برای مثال سرطانی که در پوست آغاز می شود، به گره لنفاوی گسترش می یابد و در صورت عدم درمان به مرور زمان بخش های بیشتری از بدن را درگیر می کند.

اهمیت تشخیص به موقع سرطان

یکی از توصیه های جدی به عموم مردم به خصوص افرادی که سابقه بروز سرطان در اقوام خود دارند، غربالگری است. غربالگری به تشخیص سرطان در مراحل اولیه ای که هنوز علائمی از خود بروز نداده است کمک می کند و تشخیص به موقع سرطان در صورت وجود، با اقدامات درمانی مناسب مانع از نفوذ به بخش های دیگر بدن می شود. این مسئله موفقیت روند درمان را به حد زیادی افزایش می دهد.

علت ابتلا به سرطان

ریشه اصلی ابتلا به سرطان به یکی از دو عامل وراثت و شرایط محیطی وصل می شود. سبک زندگی که شامل عادت هایی هم چون مصرف دخانیات، اضافه وزن، بعضی عفونت ها، قرار گرفتن در معرض اشعه( عامل ایجاد جهش های ژنتیکی)، تحرک کم و محیط آلوده از جمله مهم ترین عوامل محیطی است.
جالب است بدانید که وراثت عامل ابتلای حدود ۵ درصد از بیماران سرطانی است.

تاثیر روش زندگی در ایجاد سرطان

سبک زندگی و عادت های رفتاری که در ابتلا به سرطان نقش دارند به شرح زیر است:

مصرف دخانیات و مشروبات الکلی

با توجه به تاثیرات مخربی که دود سیگار بر دستگاه تنفسی انسان می گذارد مصرف مداوم ان می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را به حد زیادی بالا ببرد طبق تحقیقات مصرف زیاد سیگار در افزایش احتمال بروز سرطان هایی مانند نای، پانکراس، گردن، معده، مثانه، کلیه، سر و مری نقش دارد.
مصرف مشروبات الکی با توجه به تاثیر الکل در ایجاد سرطان های مربوط به دستگاه گوارش و کبد نیز از جمله عاداتی است که می تواند سلامتی افراد را با خطر جدی رو به رو کند.

رژیم غذایی

اضافه وزن و اصرار به مصرف غذاهای چرب، شور و فست فود ها بر دستگاه ایمنی بدن و هورمون های طبیعی تاثیر منفی می گذارد و در ارتباط مستقیم با خطر ابتلا به تعدادی از انواع سرطان های مرگبار است.
ورزش مرتب و توجه به داشتن وزنی متناسب بر اساس BMI فردی تحت نظر متخصص تغذیه می تواند خطرات ناشی از ابتلا به بیماری هایی هم چون دیابت و سرطان را به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

وراثت و لزوم غربالگری

با توجه به انتقال ژن ها از پدر و مادر به فرزندان ممکن است ژن معیوبی که در بدن والدین، باعث اختلال در متابولیسم و تقسیم سلولی غیر طبیعی سلول ها شود. بررسی شجره نامه و موارد سرطان در نزدیکان افراد را مستلزم غربالگری می کند تا در صورت ابتلا به سرعت اقدامات لازم برای درمان سرطان خود را آغاز کنند و از متاستاز آن جلوگیری شود.

دسته بندی انواع سرطان بر اساس عضوی که در آن بروز می کند صورت می گیرد. یکی از دسته بندی های آشنای انواع سرطانی برای مردم، بر اساس اندامی است که درگیر می کند. برای مثال سرطان ریه، معده، پانکراس، حنجره، خون، سرطان تیروئید، پستان، مغز و سیستم عصبی، چشم، گوارش، ماهیچه، استخوان و … .

بدیهی است که میزان آسیب و علائم آزار دهنده آن برای بیمار مربوط به اختلال در عملکرد اندامی است که به تصرف آن درآمده است. برای مثال سرطان اندام های تنفسی می تواند در حالتی که تومور عود کرده است مسیر تنفس بیمار را ببند و مانع عبور هوا و نفس کشیدن شود.

انواع سرطان

سرطان ها تقسیم بندی های متنوعی دارند. سرطان ها بر اساس بافت منشا و نوع سلولی که شروع به رشد و تکثیر غیر عادی و ایجاد تومور کرده است تقسیم بندی می شوند.

• کارسینوما (carcinoma): شایع ترین نوع سرطان است که در این دسته، سرطان های شایعی هم چون سرطان پستان، سرطان پروستات، سرطان ریه، سرطان روده و سرطان پانکراس قرار دارند. منشا این سرطان ها سلول های اپی تلیال هستند.
• سارکوما (sarcoma): دلیل اصلی این دسته از سرطان ها، اختلال در سلول های بافت پیوندی است. سرطان سارکوم از سلول های مزانشیم خارج از مغز استخوان منشا می گیرد.
•  leukemia و lymphoma:منشا این سرطان ها سلول های خونی است. در واقع سلول هایی که در مغز استخوان بالغ نمی شوند و مراحل بلوغ را در خون و غدد لنفاوی به درستی طی نمی کنند منشا این سرطان ها هستند.

ویژگی های سلول سرطانی

به چه سلولی سلول سرطانی می گویند؟ شناسه های یک سلول سرطانی به شرح زیر است:
_ رشد و تقسیم مداومی که با سیگنال های کنترلی قابل توقف نیست
_ زوال طبیعی سلول ها صورت نمی گیرد
_ توانایی به بافت های دیگر (متاستاز)
_ ایجاد عروق خونی اطراف تومور ها

متاستاز چیست؟

پخش شدن سلول‌های سرطانی به قسمت‌های دیگر بدن و رشد و تکثیر ولانه‌گزینی در آن بخش‌ها را متاستاز می‌گویند انتقال این سلول های توموری از طریق خون یا جریان لنف رخ می دهد. متاستاز خود فرایندی چند مرحله ای است که از تهاجم به بافت جدید شروع شده و به راه اندازی چرخه دوباره تکثیر و متاستاز ختم می شود.

روش های تشخیص انواع سرطان

انواع سرطان ها از نشانه هایی که در مراحل اولیه در بدن ظاهر می کنند قابل شناسایی هستند. البته نشانه ها به تنهایی ملاک تشخیص سرطان نیستند و لازم است تحت نظر پزشک معاینه شده و آزمایش ها و نمونه برداری از بافت مشکوک به سرطان صورت گیرد پزشک برای افراد مشکوک به سرطان که علائم اولیه آن را دارند با تست ها و آزمایش های رایج سرطان که عموما شامل آزمایش خون، تصویر برداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و اندوسکوپی و … است. از ابتلا یا عدم ابتلای بیمار به سرطان مطمئن می شود.

تست های بافتی برای تشخیص سرطان

یکی از روش های تشخیص سرطان، استفاده از آزمایشات تشخیص بافتی است. تشخیص بافتی به وسیله بیوپسی امکان بررسی اختلال ژنی، نوع و ویژگی های سلولی که در حال تقسیم است و مرحله هیستولوژیکی و … را فراهم می کند.

آزمایش تشخیص سرطان

برای تشخیص سرطان یا غربالگری از معاینه تا انجام آزمایش با توجه به نوع سرطانی که بیمار مشکوک به ابتلای آن است، انجام می شود.

به طور کلی هر نوعی از سرطان با استفاده ابزاری که به بررسی دقیق اندام مشکوک به سرطان را امکان پذیر می کند، تشخیص داده می شود. برای مثال یکی از راه های تشخیص سرطان سینه، ماموگرافی است. ماموگرافی برای تشخیص به موقع سرطان پستان در زنان بسیار ثمربخش است.

• تشخیص تومور های سرطانی در اندام های ناحیه شکمی مانند پانکراس، حفره لگن و کبد با سونوگرافی به عنوان ساده ترین راه تشخیص امکان پذیر است.
• نمونه برداری از دیگر روش هایی است که پس از اطمینان از ناحیه درگیر و یا در شک به درگیری ناحیه ای از بدن، جهت رد درگیری هم استفاده می شود. در نمونه برداری از بافت آلوده به سرطان بسته به نوع بیوپسی و مکان ضایعه، میزان بی حسی و بیهوشی می تواند متفاوت باشد.
• جهت یافتن تومور و اطمینان از ضایعات سرطانی در اندام های دستگاه گوارشی مانند روده، معده و همین طور دستگاه تنفسی مانند نای، بینی و ریه ها پزشکان از آندوسکوپی استفاده می کنند. آندوسکوپی در ردیابی تومور ها پس از درمان نیز کاربرد دارد.
• انواع تصویر برداری، آزمایش ادرار و مدفوع، پاپ اسمیر دهانه رحم، سی تی اسکن، لاپاراسکوپی، لاپاراتومی و رادیوگرافی و… روش های دیگری است که پزشکان برای تشخیص دقیق سرطان و سنجش پیشروی آن برای انتخاب مناسب ترین روش درمانی از آن استفاده می کنند.

  در نهایت توصیه جدی ما به شما عزیزان و همراهان گرامی جدی گرفتن نشانه ها و علائم غیر عادی بدن است تا بتوان در صورت ابتلا به سرطان، تشخیص به موقع و اقدامات لازم برای درمان را شروع کرده و در راستای بازیابی هر چه سریع تر سلامتی بیمار برآمد. می توانید سوالات خود را با ثبت در بخش دیدگاه از متخصصین مرکز جامع سلامتی نگین آزادی بپرسید و در اولین فرصت ممکن پاسخ خود را دریافت نمایید.