سرطان معده و روش های تشخیص و درمان انواع آن

معده، در قسمت فوقانی شکم واقع شده است و نقش اصلی را در هضم مواد غذایی بر عهده دارد. زمانی که مواد غذایی بلعیده می­ شوند، به سمت مری هدایت شده و سپس وارد معده می­ شوند. معده مواد غذایی را با هم ترکیب و ماده ای به نام شیره معده ترشح می­ کند، که باعث تجزیه و هضم مواد غذایی می­ گردد. در نهایت، مواد غذایی برای ادامه روند هضم وارد روده کوچک می­ شوند.

انواع سرطان معده

سرطان معده که با عنوان گاستریک کنسر شناخته می­ شود، زمانی ایجاد می­ گردد که سلول­ های سالم معده رشد غیر قابل کنترل پیدا می­ کنند. توده معده می­ تواند خوش خیم یا بدخیم باشد. تومور سرطانی، توده­ای بدخیم است که می ­تواند رشد کند و به دیگر قسمت ­های بدن پخش شود. تومور خوش­ خیم توده­ ای است که به رشد خود ادامه می­ دهد، اما پخش نمی­ شود. سرطان معده می­ تواند از هر ناحیه ­ای از معده شروع شده و به گره­ های لنفاوی مجاور و یا دیگر قسمت­ های بدن مانند کبد، استخوان، ریه و تخمدان پخش شود.

بیشتر سرطان ­های معده، با عنوان آدنوکارسینوم شناخته می­ شوند. این بدین معناست که سرطان از بافت غددی موجود در مخاط داخل معده منشا می­ گیرد.

علائم و نشانه­ های سرطان معده

سرطان معده معمولا در مراحل اولیه تشخیص داده نمی ­شود چرا که علایم اختصاصی ندارد و ممکن است علایم اولیه مبهم و غیر اختصاصی باشد. لازم به ذکر است که علایم زیر می­ تواند به غیر از سرطان ناشی از مشکلات دیگر از قبیل زخم معده نیز باشد.

• سوهاضمه یا سوزش معده
• احساس درد و ناراحتی در شکم
• تهوع و استفراغ، به خصوص استفراغ مواد جامد کمی بعد از خوردن غذا
• اسهال یا یبوست
• احساس نفخ بعد از غذا
• از دست دادن اشتها
• احساس گیر کردن مواد غذایی در گلو هنگام غذا خوردن

علائم و نشانه­ های پیشرفت سرطان معده

• احساس ضعف و خستگی
• استفراغ خونی یا مشاهده خون در مدفوع
• کاهش وزن غیرقابل توجیه

افرادی که هر یک از علایم فوق را دارند باید به پزشک مراجعه نمایند. پزشک به بررسی مدت زمان بروز علائم و هم چنین دیگر نشانه ­ها می­ پردازد، تا علت اصلی تشخیص داده شود.

در صورت تشخیص سرطان معده، تسکین علائم بخش مهمی از روند درمان است که بلافاصله بعد از تشخیص بیماری شروع شده و در طول درمان ادامه می ­یابد. این بخش از درمان، درمان تسکینی نامیده می­ شود. آن چه که اهمیت دارد این است که هر گونه تغییر و یا علامت جدید باید به پزشک اطلاع داده شود.

تشخیص سرطان معده

پزشکان از روش­ها و تست­های مختلفی برای تشخیص سرطان معده استفاده می­کنند. این تست ها هم چنین نشان می­دهند که آیا سرطان به دیگر قسمت­های بدن، دست­اندازی کرده است یا خیر. به عنوان مثال، تست­های تصویربرداری به تشخیص دست­اندازی به سایر ارگان­ها کمک می­کنند، چرا که تصاویر دقیقی از ارگان­های داخلی بدن را در اختیار پزشک قرار می­دهند.

در بیشتر موارد، بیوپسی تنها راه قطعی تشخیص سرطان معده می ­باشد. در بیوپسی، نمونه کوچکی از بافت تومور برداشته شده و جهت بررسی ­های بیشتر زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه ارسال می ­شود. در صورتی که امکان انجام بیوپسی وجود نداشته باشد، از دیگر تست­ های تشخیصی کمک گرفته خواهد شد.

هنگام انتخاب تست تشخیصی مناسب، پزشک موارد زیر را در نظر می ­گیرد:

• نوع سرطان مورد شک
• علائم و نشانه ­های موجود
• سن و شرایط جسمانی بیمار
• نتایج تست­ های تشخیصی قبلی

تست ­های مورد استفاده در تشخیص سرطان معده

بیوپسی

بیوپسی، شامل برداشت نمونه کوچکی از بافت تومور و بررسی زیر میکروسکوپ است. دیگر تست ­ها تنها می توانند احتمال سرطان را مطرح نمایند اما بیوپسی تنها روش تشخیص قطعی است.

تست مولکولی تومور

تست مولکولی شامل بررسی ژن­ ها، پروتئین­ ها یا دیگر فاکتورهای منحصر به فرد تومور است.  نتایج این تست می­تواند به انتخاب نوع درمان کمک کند.

آندوسکوپی

آندوسکوپی، امکان مشاهده قسمت­ های داخلی بدن را با استفاده از ابزاری ظریف و انعطاف پذیر به نام آندوسکوپ فراهم می­ کند. فرد تحت بیهوشی قرار می­ گیرد و لوله از راه دهان وارد مری و سپس معده می­ شود. آندوسکوپی امکان برداشت بافت و بیوپسی را نیز فراهم می­ کند.

آندوسکوپی اولتراسوند

این تست مشابه آندوسکوپی است، اما لوله آندوسکوپ آن دارای پروب اولتراسوند در قسمت انتهایی می­ باشد. اولتراسوند با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ارگان­ های داخلی را در اختیار پزشک قرار می­ دهد و نشان می ­دهد که سرطان به چه میزان در معده ، گره ­های لنفاوی و بافت­ ها و ارگان­ های اطراف مانند کبد یا غدد فوق کلیه پخش شده است.

عکس­برداری با اشعه ایکس

در این تست، عکسب­رداری ساختارهای داخلی بدن با استفاده از اشعه ایکس انجام می­ شود.

تست بلع باریوم

در این تست، مایع حاوی باریوم به بیمار داده می ­شود و عکس­برداری با اشعه ایکس انجام می ­شود. باریوم، مخاط مری، معده و روده را  پوشانیده و هر گونه ناهنجاری و یا تومور به خوبی قابل مشاهده خواهد بود.

سی­تی اسکن

در سی­تی اسکن، تصاویری از زوایای مختلف ارگان ­های بدن، با استفاده از اشعه ایکس به دست می­ آید. این تصاویر سه بعدی هر گونه تومور و یا ناهنجاری را به خوبی نشان می ­دهند. سی تی اسکن هم چنین اطلاعاتی از اندازه تومور را نیز در اختیار پزشک قرار می ­دهد. گاها ماده رنگی به بیمار خورانده یا تزریق می­ شود تا جزئیات تصاویر به دست آمده بهتر نشان داده شود.

MRI

در این تست از فیلدهای مغناطیسی برای بررسی ارگان­ های داخلی بدن استفاده می ­شود. MRI برای تعیین اندازه تومور نیز کمک کننده است. قبل از انجام MRI، ماده رنگی به بیمار تزریق خواهد شد.

پت اسکن

پت اسکن معمولا همراه با سی­تی اسکن انجام می­ شود. مقدار کمی ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می­ شود. این ماده، توسط سلول­ هایی که انرژی بیشتری مصرف می­ کنند، جذب می­ شود. از آن جایی که سلول­ های سرطانی انرژی  زیادی را مصرف می ­کنند، میزان ماده رادیواکتیو بیشتری را جذب خواهند کرد، سپس یک اسکنر، این ماده را تشخیص و تصاویری از قسمت ­های داخلی بدن، تولید می­ کند.

لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی، نوعی از جراحی­ های کوچک است که شامل قرارگیری لوله ­ای ظریف و انعطاف پذیر به نام لاپاراسکوپ داخل حفره شکمی می ­باشد. از این روش به منظور تعیین پخش شدن سرطان در حفره شکمی و یا کبد استفاده می ­شود.

درمان سرطان معده

جراحی، رادیوتراپی، شیمی درمانی، درمان­ هدفمند یا ایمنی درمانی از جمله اقدامات درمانی سرطان معده می­ باشند. درمان با توجه به عواملی از قبیل نوع و مرحله سرطان، عوارض احتمالی، ترجیح بیمار و شرایط جسمانی بیمار پیشنهاد می­ گردد. اغلب ترکیبی از درمان­ های ذکر شده برای بیمار در نظر گرفته می ­شود البته بهبود سرطان معده مشکل است چرا که اغلب تا مراحل پیشرفته تشخیص داده نمی­ شود. لازم است بیمار حتما برای آشنایی با درمان ­های مختلف و صحبت با پزشک خود وقت بگذارد تا هدف هر روش درمانی و انتظاراتی که از آن درمان مد نظر است را بداند.

درمان سرطان معده با روش جراحی

جراحی برای برداشتن تومور و مقداری از بافت سالم حاشیه تومور به کار می ­رود. نوع جراحی بستگی به مرحله سرطان دارد.

در مراحل بسیار زودرس سرطان معده، برداشتن تومور به روش غیر جراحی توسط فوق تخصص گوارش با آندوسکوپی انجام می­ شود این مساله اهمیت انجام آندوسکوپی جهت تشخیص زودرس سرطان معده را نشان می ­دهد.

در مراحل بعدی زمانی که سرطان هنوز محدود به معده باشد، جراحی با هدف برداشتن بخشی از معده و گره های لنفاوی مجاور انجام می شود. این روش جراحی، اصطلاحا گاسترکتومی جزئی نام دارد که پس از برداشتن بخشی از معده مابقی معده به مری و یا روده کوچک متصل می ­گردد.

در صورتی که سرطان از دیواره خارجی معده رد شود و به داخل شکم نفوذ کند (صرف نظر از درگیری گره های لنفاوی)، جراحی به همراه شیمی درمانی  یا شیمی درمانی با رادیوتراپی برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد. جراحی در این مرحله می تواند به صورت برداشتن کامل معده (گاسترکتومی کامل) باشد.

گاسترکتومی، جراحی سختی است و عوارض جدی را برای بیمار به همراه خواهد داشت. بیمار بعد از جراحی، فقط می­تواند وعده­ های غذایی کم حجم مصرف نماید. به دلیل نداشتن معده غذا سریع وارد روده می­ شود که این مساله باعث ایجاد علائمی از قبیل درد شکمی، اسهال، تهوع و یا سرگیجه می­ شود که جهت کنترل آن از روش­ ها و درمان­ های خاص استفاده می شود. در افرادی که معده به طور کامل برداشته می­ شود، لازم است بیمار آمپول ویتامین B12 مداوم دریافت کنند، چرا که برای جذب این ویتامین در بدن نیاز به وجود معده می ­باشد.

در مراحل پیشرفته سرطان، جراحی سودمند نیست و از روش ­های دیگر درمانی استفاده می ­شود.

درمان رادیوتراپی

در رادیوتراپی، سلول های سرطانی با استفاده از امواج پرقدرت اشعه ایکس نابود می ­شوند. این روند درمانی معمولا طی چندین جلسه و در یک بازه زمانی مشخص انجام خواهد شد. افراد مبتلا به سرطان معده، معمولا تحت رادیوتراپی خارجی قرار می­ گیرند بدین صورت که اشعه با استفاده از دستگاهی در خارج بدن به بدن تابیده می­ شود.

رادیوتراپی می تواند قبل از جراحی به منظور کوچک­ تر شدن اندازه تومور و یا بعد از جراحی با هدف نابودی باقیمانده سلول­ های سرطانی انجام شود.

خستگی، واکنش­ های پوستی، ناراحتی معده و کاهش حرکات روده ­ای از جمله عوارض جانبی رادیوتراپی می باشند.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی سلول ­های سرطانی با استفاده از دارو تخریب می­ شوند، این کار با جلوگیری از رشد، تقسیم و تولید بیشتر سلول­ های سرطانی انجام خواهد شد.

شیمی درمانی به صورت جلسات متعدد در یک بازه زمانی مشخص انجام می شود. معمولا بیمار یک نوع دارو و یا ترکیبی از داروها را در هر جلسه دریافت خواهد کرد.

هدف از شیمی درمانی، تخریب و نابودی باقیمانده سلول ­های سرطانی بعد از جراحی، به تاخیر انداختن روند رشد تومور و یا تسکین علائم مرتبط با تومور می ­باشد. شیمی­ درمانی می­ تواند در همراهی با رادیوتراپی انجام شود.

عوارض شیمی­ درمانی به نوع و دوز داروی مصرفی بستگی دارد. ازجمله این عوارض می توان به خستگی، احتمال بروز عفونت، تهوع و استفراغ، ریزش مو، کاهش اشتها و اسهال اشاره کرد.

درمان هدفمند

درمان هدفمند یا تارگت­ تراپی روش درمانی است که ژن ­ها، پروتئین ­ها و یا بافت­ های دخیل در رشد و بقای تومور را مورد هدف قرار می ­دهد. این نوع درمان، جلوی رشد و پخش شدن سرطان را می­ گیرد و آسیب به سلول­ های سالم را به حداقل می­ رساند. جهت یافتن درمان موثر، تست­ هایی به منظور شناسایی ژن ­ها، پروتئین ها و سایر فاکتورهای موجود در تومور انجام خواهد شد.

درمان هدفمند سرطان معده به دو صورت می ­باشد:

• درمان هدفمند HER2: برخی سرطان ­ها تولید بیش از حد پروتئینی به نام گیرنده انسانی فاکتور رشد اپیدرمی 2 دارند  که به این سرطان ­ها، سرطان­ های HER2 مثبت گفته می ­شود.
• درمان آنتی آنژیوژنز: هدف این درمان، توقف روند تشکیل رگ های خونی جدید می ­باشد. از آن جایی که تومورها برای رشد و انتشار دریافت به مواد مغذی بیشتری از طریق رگ­ های خونی نیاز  دارند، این درمان باعث می ­شود تومور مواد مورد نیاز برای رشد خود را دریافت نکند.

ایمنی درمانی

ایمنی درمانی که با عنوان درمان بیولوژیک نیز شناخته می­ شود، به گونه ای طراحی شده است که دفاع طبیعی بدن در مقابله با سرطان را تقویت می­ کند. در این روش، از مواد ساخته شده توسط بدن یا درآزمایشگاه به منظور بهبود و بازیابی عملکرد سیستم ایمنی استفاده می­ شود.

انواع مختلف ایمنی درمانی می تواند با عوارضی همراه باشد، عوارض معمول شامل واکنش های پوستی، علائم مشابه سرماخوردگی، اسهال و تغییرات وزن می­ باشد.

 Source: https://www.cancer.net/cancer-types/stomach-cancer

Source: https://www.cancer.net/cancer-types/stomach-cancer/types-treatment